كارشناسان علوم تربیتی لجبازی را خصلتی طبیعی و ضروری میدانند كه از تمایل كودك به كسب درجاتی از استقلال شخصیتی ناشی میشود و باید پذیرفته و كنترل شود. بر این اساس لجبازی نكردن كودك در هیچ زمینهای میتواند نشانه یك عارضه حاد روانی باشد كه باید برای درمانش اقدام كرد.
در مقابل، لجبازی شدید و كنترل نشده نیز از رفتارهای نامناسب والدین حكایت دارد. در حقیقت لجبازی مهار گسیخته نتیجه رفتارهای والدین و شرایط محیطی است كه كودك را به لجبازی بیشتر وادار میسازد. اگر كودكی لجبازی را از حد میگذراند باید ریشه این رفتار را در نحوه برخورد والدین و اطرافیان و تنبیهها و تشویقهای آنان جستجو كرد.
كودكان از چه سنی و چرا شروع به لجبازی میكنند؟
كودك از 2 تا 3 سالگی لجبازی را شروع یا بهتر بگوییم كشف میكند. وی به درجهای از خودآگاهی و شناخت محیط و اطرافیان میرسد كه میفهمد رفتارش روی دیگران تاثیر میگذارد و واكنشها را برمیانگیزد. از این رو در برخی امور و هنگامی كه از وی كاری خواسته میشود لجبازی را به كار میگیرد تا واكنشها را مشاهده كند و كنجكاویاش ارضا شود. این كنجكاوی میتواند به همان رفتار یا خواسته مربوط باشد یا به شخص درخواست كننده.
كودك بدون آن كه درباره لجبازی قضاوتی داشته باشد یا آن را خوب یا بد بداند تنها لجبازی را به عنوان وسیلهای برای محك زدن واكنش دیگران به كار میگیرد. یادگیری نه گفتن و توانایی امتناع كردن قدرت لجبازی را در كودك بالا میبرد و به او در كشف دنیایی كه پیش رو دارد كمك میكند.
پس چطور میشود كه این لجبازی به صورت معضلی حاد درمیآید و مایه دردسر والدین و حتی خود كودك میشود؟ پاسخ به این پرسش نیز حقایقی دیگر را آشكار میسازد. واكنش اطرافیان بویژه والدین كه كودك از نظر عاطفی به آنان وابسته است تعیین كننده ضعیف یا قوی شدن لجبازی در كودك است. واكنشهای هیجانی، عصبی و تنبیه گونه در برابر لجبازی میتواند ابعاد آن را گسترده كند و لجبازی را به عادتی دائمی برای كودك تبدیل سازد.
از سوی دیگر ممكن است این رفتارهای نادرست از سوی والدین نیاز كودك به امتناع و ارضای كنجكاوی را سركوب كند. در چنین شرایطی دیگر نباید انتظار داشت استقلال شخصیتی كودك در سنین بالاتر رشد كند و شكل بگیرد.
والدین باید بدانند لجبازی كودك خصلتی طبیعی است كه باید پذیرفته شود. گاهی كودك به لجبازی به چشم یك بازی نگاه میكند و میخواهد والدین را در این بازی شریك سازد. معلوم است كودكانی چنین رفتاری از خود نشان میدهند كه نیاز آنها به بازی و لذت بردن در كنار والدین و همچنین تماس فیزیكی با بدن والدین در آنها ارضا نمیشود. ممكن است كودك لجبازی را به نشانه قهر انجام دهد و بخواهد به والدین بفهماند دلخور یا مخالف است. در حقیقت لجبازی كودك در هر زمینهای معنای خاص دارد كه باید درك و شناسایی شده و سپس مشكل برطرف گردد. بدترین حالت آن است كه كودكی لجبازی را از حد بگذراند و والدین گمان كنند این كودك ذاتا لجباز است. چیزی به نام لجبازی یا پرخاشگری و ناسازگاری ذاتی وجود ندارد، بلكه هر معلولی در كودكان علتی دارد كه باید برطرف شود. ناگفته نماند كه نوعی از لجبازی نیز وجود دارد كه با استقبال والدین همراه است و از همین طریق تقویت میشود. در این حالت كه به لوس شدن تعبیر میشود كودك امتناعها و اصرارهای بیجا را به بازیچهای برای جلب توجه و بلكه رضایت والدین تبدیل میكند و از همین طریق تاثیری عاطفی بر والدین میگذارد تا به خواستهاش برسد.
چه باید كرد؟
ممكن است لجبازی كودك امتناع طبیعی وی از درخواستهای مكرر و آمرانه والدین باشد كه براساس استقلال شخصیتی صورت میگیرد. برخی امتناعها نیز دلایل مشخص جسمی و روانی دارد.
كودك باید حق انتخاب داشته باشد و این انتخاب فقط به لباس، وسایل شخصی و... محدود نمیشود. هر كودكی با توجه به سن و میزان دركش به درجهای از استقلال شخصیتی و اعمال نظراتش در انتخابهای گوناگون تمایل دارد. كودكان از طریق لجبازی و پافشاری بر آنچه میخواهند شخصیت خود به عنوان یك فرد مستقل را میسازند و تقویت میكنند. والدین باید به لجبازیهای كودكان برای مثال هنگام امتناع از خوردن یك نوع غذا، انجام ندادن برخی امور روزمره مانند تعویض لباس یا نظافت شخصی و... احترام بگذارند و در صورت ضرورت به جای برخورد قاطع و احتمالا مقابله به مثل كودك را متقاعد كنند، ناز او را بكشند، دلیلش را برای امتناع جویا شوند، اگر مشكلی هست برطرف كنند و در نهایت از موقعیتی كه كودك در آن به لجبازی میپردازد برای ایجاد ارتباط عاطفی و كلامی قویتر با وی استفاده كنند.
منبع : jamejamonline.ir
:: بازدید از این مطلب : 384
|
امتیاز مطلب : 10
|
تعداد امتیازدهندگان : 2
|
مجموع امتیاز : 2